Fréttir

Breytt löggjöf  í Kína takmarkar möguleika til ættleiðinga.Mun erfiðara verður fyrir einhleypinga að ættleiða

Félagasamtökin Íslensk ættleiðing eru harðlega gagnrýnd fyrir að veita umsækjendum ekki nægilega góða þjónustu og sinna ekki sem skyldi þeim einstaklingum sem sækja um að ættleiða börn erlendis frá. Foreldrasamtök ættleiddra barna segja á vefsíðu sinni að Íslensk ættleiðing reyni ekki að afla sambanda við önnur lönd og að nýjar reglur í Kína geri að verkum að ættleiðingarferlið lengist og einstaklingar geti ekki lengur ættleitt börn erlendis frá. Einstæð kona Arnheiður Runólfsdóttir, sem hefur beðið í þrjú ár eftir að ættleiða barn frá Kína, segir að Íslensk ættleiðing hafi fordóma í garð einstæðra.

Íslensk ættleiðing er eina félagið á Íslandi sem hefur heimild frá dómsmálaráðuneytinu til að annast ættleiðingar barna frá útlöndum. Árið 2000 gengu í gildi lög um að einstaklingar geti sótt um að ættleiða. Síðan þá hafa sautján einstaklingar ættleitt börn frá Kína sem er eina landið sem Íslensk ættleiðing hefur gert samning við sem heimilar einstaklingum að ættleiða.
  Arnheiður Runólfsdóttir, einstæð kona sem hefur beðið í þrjú ár eftir að ættleiða barn frá Kína, segir að þegar Kínverjar breyti reglum sínum í vor, þannig að einstaklingar fái ekki lengur að ættleiða börn þaðan, þá hafi líkur hennar á að geta ættleitt barn næstum orðið að engu þar sem Íslensk ættleiðing er ekki í sambandi við fleiri lönd sem heimila einstaklingum að ættleiða.
  „Mér finnst persónulega að Íslensk ættleiðing hafi engan áhuga á að sinna þeim umsóknum þar sem einstaklingar sækja um að ættleiða börn og mér finnst það skína í gegn eftir þau samskipti sem ég hef haft við Íslenska ættleiðingu að áhugaleysi þeirra er algjört,“ segir Arnheiður. Hún segir að sú staðreynd að sífellt fleiri kjósi að búa einir geri það ekki að verkum að hún sem einstæð kona sé á einn eða annan hátt vanhæfari um að ala upp barn en þeir sem eru í sambúð. Arnheiður segir að þrátt fyrir að ættleiðingin hafi unnið gott starf í gegnum tíðina þá sé ekki að sjá að félagið leitist við að afla nýrra sambanda til að auðvelda fólki að ættleiða. Þau lönd sem Íslensk ættleiðing er í sambandi við eru Kína, Indland, Taíland, Kólumbía og Tékkland.

Bíður eftir kraftaverki
Arnheiður segir að henni finnist slæmt að félagasamtök séu einu aðilarnir sem hafi með ættleiðingar að gera því ef þau standa sig ekki þá er ekki hægt að kæra þau. Hún segir að hún hafi reynt að gera sér ekki of miklar vonir þegar hún sótti um að ættleiða barn frá Kína svo vonbrigðin yrðu ekki eins mikil.
  „Ég lifi lífinu þótt ég sé ein og tek einn dag í einu en innst inni vonast ég eftir kraftaverki. Kannski kynnist ég draumaprinsinum, hver veit, en ég get allavegana verið róleg á elliheimilinu því ég reyndi að minnsta kosti að eignast barn og ég er sáttari
vegna þess,“ segir Arnheiður. Hún segir að hún vilji sjá breytingar hjá Íslenskri ættleiðingu svo bæði einhleypir karlar og konur geti í náinni framtíð ættleitt börn.

Vísar á bug allri gagnrýni
Ingibjörg Jónsdóttir formaður Íslenskrar ættleiðingar segir það alls ekki rétt að félagið sinni ekki einhleypum umsækjendum. Hún
segir að sá fjöldi einhleypra sem Kínverjar hafi samþykkt að ættleiði hafi fengið börn frá Kína síðan lög um að einhleypir gætu ættleitt voru samþykkt árið 2000. Ingibjörg segir að lögin í Kína muni ganga í gildi 1. maí á þessu ári og það séu nokkrar umsóknir einhleypra kvenna komnar til Kína og vonast Ingibjörg til að þær fái sín börn.
  „Við höfum ekki rétt á neinu barni í heiminum en við erum að leita leiða til að koma til móts við einhleypa umsækjendur okkar,“ segir Ingibjörg. Hún segir að Íslensk ættleiðing verði að sníða sér stakk eftir vexti því félagið fær einungis sex og hálfa milljón frá ríkinu á ári.
  „Ef við fengjum meiri peninga og gætum ráðið til okkar fleira fólk þá gætum við gert meira, en það er ósanngjarnt að fara fram á það við okkur að við séum með sömu sambönd og Danir, því þar eru tugir starfsmanna sem hafa úr miklu meira fjármagni að spila til að vinna að þessum málum,“ segir Ingibjörg. Hún vísar því alfarið á bug að um klíkuskap sé að ræða innan Íslenskrar ættleiðingar og allar umsóknir eru settar á biðlista eftir dagsetningu forsamþykkis frá dómsmálaráðuneytinu. „Ég skil vel að þeir einstaklingar sem eru á lista hjá okkur til að ættleiða barn frá Kína séu sárir og svekktir yfir þessum nýju reglum Kínverja. Ég hef sjálf gengið í gegnum þetta ferli því ég á tvær stelpur frá Indlandi og það er enginn sem veit betur en við sem höfum ættleitt hversu miklar væntingar liggja að baki hverri umsókn,“ segir Ingibjörg.

Danir leita fleiri leiða
Ole Bergman hjá Danadopt, dönsku ættleiðingarfélagi, segir að það sé mjög slæmt fyrir einstaklinga sem vilja ættleiða að Kína skuli útiloka þá frá því að geta ættleitt barn þaðan. Hann segir að dönsku ættleiðingarfélögin séu með milligöngu um 600 ættleiðingar á ári, þar af 60 ættleiðingar einhleypra. Ole segir að dönsku ættleiðingarfélögin séu með sambönd við Víetnam og Eþíópíu sem hingað til hafi heimilað einhleypum að ættleiða og þannig geti þeir komið til móts við einhleypa umsækjendur, sem hafi fjölgað mikið síðastliðin tvö ár og því þurfi að bregðast við. Ole segir engin samkynhneigð pör hafa ættleitt í Danmörku því samkvæmt dönskum lögum sé það ekki leyfilegt en hann segist ekki spyrja þá einhleypu hvort þeir séu samkynhneigðir eða ekki. Hann segir að einungis einn karlmaður sé á skrá til að ættleiða barn og hann uppfylli öll skilyrði til að fá barn og muni fá það fljótlega.

Þingmenn ættleiða
Tveir þingmenn sem hafa ættleitt börn frá útlöndum, þau Össur Skarphéðinsson og Þórunn Sveinbjarnardóttir, eru sammála um að síðan ný lög gengu í gildi um ættleiðingar einstaklinga og nú nýverið um ættleiðingar samkynhneigðra sé brýn þörf á að mynda sambönd við lönd sem hafa rýmri reglur um ættleiðingar einstaklinga og samkynhneigðra.
  „Það eru fá lönd tilbúin til að leyfa ættleiðingar til einstæðra og samkynhneigðra en ég veit til þess að sendiráð okkar í ákveðnum löndum hafa verið mjög hjálpleg með milligöngu um ættleiðingar og tel ég sjálfsagt að utanríkisþjónustan ætti að hafa meiri afskipti af þessum málum en gert er,“ segir Össur Skarphéðinsson alþingismaður.Össur ættleiddi á sínum tíma tvær stúlkur frá Kólumbíu og þekkir vel þessi mál af eigin raun.

„Það var tvennt sem kom til þegar ég ákvað að sækja um að ættleiða barn frá útlöndum. Annað voru lög sem gengu í gildi árið 2000 um að einhleypir gætu ættleitt og í sama mund náðust samningar við Kína um ættleiðingar og þar opnaðist möguleiki fyrir einhleypa sem var ekki opinn áður,“ segir Þórunn Sveinbjarnardóttir alþingismaður. Þórunn segir það hafa verið frábært að fá dóttur sína frá Kína árið 2003 og hún fullyrðir að það sé mjög góð reynsla af því að einhleypir ættleiði börn. Hún segir að Íslensk ættleiðing sé lítið félag sem fái ekki mikla peninga frá ríkinu og hingað til hafi ekkert frumkvæði komið frá íslenskum stjórnvöldum um að skipta sér meira af ættleiðingarmálum. „Það væri hægt að gera meira en það þarf að gera að vel undirbúnu máli og vanda vel til því það eru líf barna í húfi. Mér finnst hryggilegt að kínversk stjórnvöld skuli herða reglur sínar en það eru ekki mannréttindi að eignast barn og upprunaland barnanna ræður alltaf ferðinni,“ segir Þórunn.